روزگاري اين زمين غرق خون در غرب شهر خرمشهر، روايتگر حماسه هاي پرشوري از ايثار و فداكاري بوده است.

منطقه اي خشك و بياباني با تابستان هايي كه گاه دماي هوا در آن به 55 درجه سانتي گراد هم مي رسد.

شلمچه در نقطه صفر مرزي با شهر بصره در كشور عراق همسايه است كه در جنگ هشت ساله ايران و عراق نيز در نوك پيكان حملات ارتش عراق قرار داشت.

نزديكي جغرافيايي با مرز عراق و موقعيت حساس و استراتژيك نظامي اين منطقه، دلايلي بود كه موجب شد شلمچه، بارها نبردگاه سربازان رشيد ايراني با نيروهاي حزب بعث عراق شود.

حتي پس از فتح خرمشهر نيز اين منطقه در دست نيروهاي عراقي بود تا اين كه رزمندگان ايراني در تاريخ 19 دي 1365 و در عمليات "كربلاي 5"، شلمچه را از لوث وجود دشمن پاك كردند.

اهميت اين نقطه به حدي بود كه صدام مي دانست در صورت از دست دادن شلمچه، شهر بصره در عراق هم به خطر جدي مي افتد.

بنابراين عراق در اين منطقه از تجهيزات مدرن نظامي و تاكتيك هاي نويني همچون ساخت "سنگرهاي مثلثي" بهره مي برد.

قبل از عمليات كربلاي 5، عمليات هاي رمضان، كربلاي 3 و كربلاي 4 نيز براي بازپس گيري شلمچه و فشار بر شهر بصره آغاز شده بود كه در نهايت مجموع اين عمليات ها، زمينه ساز عمليات بزرگ كربلاي 5 و آزادسازي شلمچه شد.

امير سعيد پورداراب، سرتيپ بازنشسته ستاد و يكي از فرماندهان ارشد ارتش جمهوري اسلامي در زمان دفاع مقدس، درباب پيروزي تاريخي كه در سوم خرداد سال 1361 در منطقه شلمچه حاصل شد، تشريح كرد:

"در تاريخ 21 ارديبهشت ماه سال 1361، تيپ هوابرد ما حدود چهار و نيم كيلومتري شلمچه بود كه در جريان بازپس گيري اين منطقه، 300 نفر شهيد و مجروح داديم؛ به طوري كه فقط 16 نفر از بچه هاي ما در ميدان مين شلمچه شهيد شدند. مجموع اين اتفاقات موجب شد كه در نهايت ما در آن برهه زماني، مجبور به توقف شديم و عمليات نيز مورد بازنگري جدي قرار گرفت. "

وي ادامه داد: در بازنگري مجدد نيروهايمان، توپخانه ها و گردان هاي ما جابجا شدند كه اين امر موجب شد موقعيت واحدهاي نظامي ما قوي تر از موقعيت سابق شود. اما در تاريخ  اول خردادماه سال 1361 شركت هاي پيمانكاري ايتاليايي و اسپانيايي با دستور ارتش عراق شروع به كاشت مين در شلمچه كردند كه اين كار باعث شد شرايط ما در شلمچه سخت تر شود.

پورداراب با بيان اين كه در اول خردادماه سال 1361، عمليات مرحله چهارم بيت المقدس نيز شروع شده بود، يادآور شد: در آن تاريخ ما به دليل اضافه شدن نيروهاي سپاه پاسداران، از بعد نظامي در شلمچه برتري گرفتيم. در آن روز با ياري خداوند، چهار و نيم كيلومتر از شلمچه تا شهرك وليعصر را در اختيار گرفتيم و خاكريزهاي هلالي دشمن را نيز تا ساعت هشت صبح روز دوم خرداد تصرف كرديم.

"هيچ گاه فراموش نمي كنم كه در دوم خرداد سال 61 نبرد سنگين با عراقي ها در خاك شلمچه داشتيم. سنگر به سنگر مقاومت بود اما واقعا هيچ رزمنده ايراني نمي ترسيد و وحشتي به دل راه نمي داد."

وي در پايان خاطرنشان كرد: هركجاي خاك شلمچه را كه نگاه كنيد، خون پاك يك شهيد در آن ريخته شده است. بازپس گيري اين منطقه در آن سال، محصول شهادت و فداكاري نيروهاي جان بر كف ارتش و سپاه بود؛ به گونه اي كه پس از 48 ساعت نبرد شجاعانه در شلمچه، منطقه شهرك وليعصر تا پل نو تثبيت شد و به مناسبت همين فتح بزرگ، مارش پيروزي در صبح سوم خرداد سال 1361 در سراسر ايران نواخته شد."

هم اكنون يادمان معنوي از شهداي اين منطقه در نزديكترين نقطه شلمچه با مرز عراق ساخته شده كه به وضوح يادآور روزهايي است كه سربازان ايراني براي بازپس گيري خاك شلمچه، بي اعتنا به آتش گلوله دشمن در خون شهادت غلتيدند.

از محل يادمان كه به سمت غرب نگاه مي كنيم، سربازان عراقي و پاسگاه هاي مرزي آن ها به راحتي قابل مشاهده است.

پاسگاه مرزي ايران و عراق در شلمچه، كاملا موازي يكديگر قرار گرفته اند و در فضاي بين دو پاسگاه هم، ميدان مين خنثي نشده اي وجود دارد كه گفته مي شود به طور عمد پاك سازي نشده تا از تردد راحت قاچاقچيان كالا، جلوگيري به عمل آيد.

از خاك شلمچه كه جدا مي شوم، خبر مي دهند كه همين چند روز قبل نيز يكي از افسران ارتش جمهوري اسلامي بر اثر انفجار مين در حوالي شلمچه، به ديدار خدا شتافته است.

با خود مي انديشم كه حال و هواي شلمچه، بوي شهادت مي دهد و بي شك اين شهيد از خاك گريخته نيز با علم بر شهادت خويش و با عشق به معبود، پاي بر خاك اين زمين مقدس نهاده است.

انگار سكوت شلمچه، پرصداترين فريادهاي حق و شجاعت را در نهاد خود جاي داده است.

از يادمان شلمچه، همچنان نواهاي دوران جنگ پخش مي شود و حالا همه نگاه هاي زائران شلمچه بر زمين هاي بايري دوخته شده كه در دل خود، هزاران شهيد رستگار را به امانت گرفته است